Veel mensen installeren apps zonder na te denken over welke informatie ze prijsgeven. Toch blijkt uit recent onderzoek dat maar liefst zeven populaire apps op Nederlandse smartphones veel meer gegevensverzameling doen dan gebruikers vermoeden. Van locatiegegevens tot je contactenlijst en zelfs microfoontoegang: deze apps bespieden je vaker dan je lief is. In dit artikel ontdek je welke apps deze ‘privacy-risico’s’ met zich meebrengen en hoe je jouw gegevensbescherming kunt verbeteren. Tijd om kritisch te zijn en ze misschien vandaag nog te verwijderen.
Populaire apps en hun verborgen datahonger
Veel apps die dagelijks worden gebruikt, functioneren als ware dataverzamelingsmachines. Terwijl je denkt enkel een weer-app te gebruiken of een boodschappenlijstje bij te houden, verzamelen sommige apps continu informatie. Een eerder onderzoek toonde bijvoorbeeld aan dat een weer-app die populair is in Nederland maar liefst 27 trackers bevat die je locatie, surfgedrag én device-informatie doorsturen naar derden. Dit gaat lang verder dan de klassieke persoonsgegevens zoals naam of e-mailadres; het zijn vaak ook unieke gebruikers-ID’s en zelfs technische details van je telefoon die worden verzameld. Apps als Facebook, TikTok en Instagram staan al jaren bekend om hun intensieve datagebruik, maar ook verrassend veel Nederlandse apps en minder bekende fitness- en winkelapps vragen toegang tot microfoon, agenda en contacten. Meestal gebeurt dit onder het mom van ‘verbeterde gebruikerservaring’ of ‘gepersonaliseerde advertenties’. Maar in werkelijkheid wordt jouw data gebruikt voor commerciële doeleinden, waarbij soms zelfs sprake is van gegevensmisbruik en het doorspelen aan datahandelaars.
Het gevolg van deze grootschalige dataverzameling is niet alleen een inbreuk op je privacy, maar ook een verhoogd risico op een gegevenslek. Zodra jouw informatie in verkeerde handen valt, kan dit leiden tot identiteitsdiefstal, gerichte phishingaanvallen of ongevraagde reclame. In Nederland groeit de zorg over deze praktijken, en de Autoriteit Persoonsgegevens waarschuwt gebruikers dan ook om hun privacy-instellingen kritisch te beheren en regelmatig te controleren welke apps echt nodig zijn.
Herkennen welke apps te veel toegangsrechten hebben
Het herkennen van apps die stiekem te veel data verzamelen, is een eerste stap naar beter dataveiligheid. Let onder meer op apps die om ongebruikelijke toestemmingen vragen zoals toegang tot je microfoon, foto’s, bluetooth of locatie, ook wanneer deze functionaliteiten strikt genomen niet nodig zijn voor de app. Een fitnessapp die toegang vraagt tot je contactenlijst is een goed voorbeeld van een app die méér gegevens wil dan functioneel nodig is. Vaak zie je ook dat zulke apps op de achtergrond blijven draaien, zelfs als je ze niet actief gebruikt, waardoor ze je surfgedrag en locatie in real time kunnen volgen. Ook pushmeldingen die verdacht persoonlijk lijken of reclames voor producten die je eigenlijk alleen ‘hardop gedacht’ hebt, zijn tekenen dat je privacy wordt geschonden.
Onder Android en iOS kun je de toestemmingen van je apps terugvinden via de instellingen van je toestel. Hier kun je zien welke apps toegang hebben tot welke data en sta jij toe deze rechten aan te passen. Jouw controle over deze toestemmingen is essentieel om gegevensbescherming te waarborgen. Het advies is om altijd alleen die rechten toe te kennen die strikt noodzakelijk zijn voor de app-functionaliteit. Apps die onnodig veel data verzamelen, kun je het beste verwijderen om verdere risico’s te vermijden. Dit is ook praktisch: het voorkomt overmatig batterijverbruik en verbetert de prestaties van je telefoon.
Effectieve stappen voor betere privacy op je telefoon
Gelukkig is het in 2025 makkelijker dan ooit om je privacy actief te beheren. Apple en Android bieden sinds enkele jaren opties om tracking tussen apps te beperken. Bij Apple kun je bijvoorbeeld via ‘Instellingen > Privacy en beveiliging > Tracking’ eenvoudig alle trackingverzoeken van apps blokkeren. Zodra je dit inschakelt, wordt apps het recht ontnomen om je persoonsgebonden gegevens te verzamelen en door te verkopen. Ook het vermijden van inloggen met je Google- of Facebook-account bij diverse apps vermindert de verspreiding van je profiel. Daarnaast is het verstandig locatievoorzieningen alleen aan te zetten wanneer nodig en niet permanent. Hetzelfde geldt voor microfoon- en cameratoegang. Als een app hiervoor geen goede reden geeft, zou je dit kunnen blokkeren.
Het lezen van privacyverklaringen, hoewel tijdrovend, helpt bovendien om beter geïnformeerd te zijn over wat er àchter de schermen gebeurt. Sommige apps kunnen in hun verklaring namelijk ook aangeven dat ze data delen met externe partners, advertentienetwerken of algoritmes die je profiel verrijken. Dit soort transparantie kan je helpen bij het maken van weloverwogen keuzes en het is de moeite waard om eens kritisch te kijken naar welke apps nog een plek verdienen op je telefoon. Uiteindelijk kan het zelfs bevrijdend zijn om apps die onnodig veel data verzamelen te verwijderen — zoals een weer-app die onmogelijk lijkt zonder 27 trackers te kunnen.
Risico’s van apps die teveel data verzamelen
Wanneer apps meer gegevens verzamelen dan noodzakelijk, wordt de deur opengezet voor verschillende vormen van misbruik. Bijvoorbeeld, ongewenste reclamecampagnes waarbij jouw persoonlijke leefstijlgegevens gebruikt worden om gericht advertenties te tonen. Of erger nog, het doorspelen van gevoelige informatie aan adverteerders, datahandelaren of andere onbekende partijen die hun eigen doelen nastreven. Hierdoor loop je het risico van ongevraagde marketing, maar ook van identiteitsfraude en cyberaanvallen.
In Nederland heeft de Autoriteit Persoonsgegevens dan ook meerdere waarschuwingen uitgegeven dat niet alleen gratis apps onbetrouwbaar kunnen zijn, maar ook populaire betaalde apps. Het verschil zit hem vaak in de controle die de gebruiker heeft en de mate waarin apps transparant zijn over hun gegevensverzameling. Een bekend voorbeeld is de NOS-app die onlangs vragen stelde om toegang tot je microfoon, iets wat niet direct helder was waarom dit nodig was. Dergelijke praktijken wekken argwaan en zorgen voor bezorgdheid over hoe data wordt gebruikt. Het is vooral belangrijk dat je alert blijft en apps die verdacht functioneren snel verwijdert.
Waarom nu actie ondernemen essentieel is
In een tijd waarin digitale platforms en mobiele apps steeds meer verweven zijn met ons dagelijks leven, is gegevensbescherming belangrijker dan ooit. Apps blijven in 2025 data verzamelen, en dit wordt alleen uitgebreider door innovaties als kunstmatige intelligentie en gepersonaliseerde advertenties. Door apps die stiekem te veel data verzamelen te verwijderen, beperk je het risico op een gegevenslek aanzienlijk. Dit zorgt niet alleen voor meer controle over je persoonlijke informatie, maar draagt ook bij aan een veiligere digitale omgeving.
Daarnaast helpt het bewustzijn over privacy bij het verminderen van onnodige batterijslijtage en het voorkomen van onverwachte datakosten. Zelfs simpele veranderingen, zoals het beperken van toestemmingen of het kiezen voor privacyvriendelijke browsers, kunnen al een groot verschil maken. Ook overweeg daarom eens te kijken hoe je andere aspecten van je digitale gedrag kunt aanleren en controleren, bijvoorbeeld via betrouwbare bronnen zoals advies over techgewoonten of het verminderen van onnodige apps met uitgebreide machtigingen. Zo verbeter je je digitale weerbaarheid en ontdoe je je smartphone van onnodige datapunten die zonder jouw toestemming belanden bij derden.
