Met de stijgende energieprijzen zoekt vrijwel iedereen naar manieren om de verwarmingskosten te verlagen. De vraag rijst of het slimmer is om de verwarming tijdens afwezigheid helemaal uit te zetten of juist op een lagere stand te laten. Het antwoord op deze spaarregel is niet eenduidig, want het hangt sterk af van factoren als isolatie, weersomstandigheden en het type verwarmingssysteem. Niet elke situatie profiteert van het uitzetten van de verwarming; soms kan juist het handhaven van een minimale temperatuur rendabeler zijn. In dit artikel wordt dieper ingegaan op de complexiteit van energiebesparing bij verwarming en hoe je duurzaam en kostenefficiënt je woning warm houdt.
VERWARMING BIJ AFWEZIGHEID UITZETTEN: NIET ALTIJD SUCCESVOL
Het instinctieve idee om de verwarming helemaal uit te schakelen zodra je niet thuis bent lijkt logisch en spaart direct energie. Minder stoken betekent immers minder verbruik, zodat de energierekening daalt. Toch blijkt in de praktijk dat de spaarregel van verwarming uitzetten bij afwezigheid niet in alle gevallen voordelig is. Dit heeft vooral te maken met het warmteverlies van de woning. Als een huis snel afkoelt door slechte isolatie, moet de ketel of warmtepomp bij terugkomst harder werken om de temperatuur weer op peil te brengen. Die extra energie-inspanning kan het voordeel deels of geheel tenietdoen.
Een goed geïsoleerd huis behoudt warmte veel langer. Daardoor blijft de temperatuur tijdens afwezigheid relatief stabiel, zelfs wanneer de verwarming uitstaat. In zo’n situatie leidt het uitzetten van de verwarming overdag meestal tot echt kostenbesparing en een lager energieverbruik. Daarnaast kan het comfort bij terugkomst worden verhoogd als de thermostaat op tijd hoger wordt gezet zodat het huis binnen enkele uren weer opgewarmd is.
Bovendien speelt het type verwarming mee. Traditionele cv-ketels reageren relatief snel op temperatuurwisselingen, terwijl systemen zoals vloerverwarming trager opwarmen. Daarmee is het bij vloerverwarming vaak efficiënter om de temperatuur constant laag te houden dan de verwarming volledig uit te schakelen en later weer aan te zetten. Ook warmtepompen kunnen, afhankelijk van het model, baat hebben bij een gelijkmatige temperatuurregeling in plaats van aan- en uitzetten.
ISOLATIE: DE SLEUTEL TOT DUURZAAM ENERGIEVERBRUIK
Een bepalende factor voor het nut van verwarming uitzetten is de isolatie van de woning. In 2025 blijft isolatie een van de meest effectieve manieren om energiebesparing te realiseren. Huizen met goede muur-, vloer- en dakisolatie verliezen aanzienlijk minder warmte en houden de binnentemperatuur stabieler tijdens kouder periodes. Hierdoor hoeft de verwarming minder vaak te worden ingeschakeld, wat leidt tot lagere verwarmingskosten.
In oudere woningen of slecht geïsoleerde huizen is de situatie anders. Hier gaat bij het uitzetten van de verwarming veel warmte verloren via kieren, ramen en muren. Dat betekent dat de woning ’s ochtends weer flink moet worden opgewarmd, wat soms kostbaarder kan uitpakken dan de energie die wordt bespaard tijdens de afwezigheid.
Omdat elk huis anders is, is het advies om de warmtebuffer van je woning te kennen. Bij twijfel kan het handhaven van een minimale temperatuur tussen de 15 en 16 graden gunstig zijn. Zo blijft de temperatuur binnen acceptabele grenzen en beperk je het warmteverlies zonder onnodig door te stoken. Kleine aanpassingen aan isolatiemaatregelen, zoals tochtstrips en radiatorfolie, kunnen daarnaast het warmteverlies verder verminderen en dragen zo bij aan duurzame kostenbesparing.
WEERSINVLOED OP ENERGIEVERBRUIK EN TEMPERATUUR
Het weer is een belangrijke, maar vaak onderschatte factor bij het besluit om de verwarming tijdens afwezigheid uit te zetten. Bij strenge vorst wordt het warmteverlies via muren en ramen flink groter, waardoor het huis sneller afkoelt en het duurder wordt om het daarna weer op te warmen. In dergelijke periodes kan het dus gunstiger zijn om de verwarming op een lage stand aan te laten voor een constante, minimale temperatuur.
Daarentegen, in mildere maanden zoals de overgang tussen winter en lente, is het verschil tussen binnen- en buitentemperatuur kleiner. Hierdoor verliest een huis minder warmte bij het uitzetten van de verwarming. Dit draagt bij aan een grotere kostenbesparing wanneer de verwarming wordt uitgeschakeld. Daarbij speelt het ook een rol of de pieken in energieprijzen hoog zijn tijdens koude dagen, wat ook het financieel aantrekkelijker kan maken om op sommige momenten juist door te stoken.
Door de ontwikkeling van weerafhankelijke sturingen op slimme thermostaten is het tegenwoordig mogelijk om de verwarmingsinstallatie aan het actuele weer aan te passen. Zo wordt het verbruik geoptimaliseerd op basis van weersverwachtingen, zodat er geen energie verspild wordt bij milde temperaturen en juist tijdig wordt verwarmd tijdens koudegolven. Deze technologieën vergroten de mogelijkheid om tegelijk comfort en duurzaamheid te combineren.
SLIMME THERMOSTATEN VOOR OPTIMALE KOSTENBESPARING
Met de opmars van slimme thermostaten is het beheren van verwarmingsapparatuur eenvoudiger en efficiënter geworden. Deze apparaten kennen je leefpatroon en stellen de temperatuur automatisch in op momenten dat comfort het meest gewenst is. Verwarming uitzetten bij afwezigheid wordt zo gecombineerd met het aanzetten voorafgaand aan je thuiskomst of het moment dat je wakker wordt, waardoor energieverbruik en verwarmingskosten afnemen zonder in te leveren op wooncomfort.
Praktisch gezien zorgt een slimme thermostaat ervoor dat je niet onnodig stookt als het huis leeg is. Bijvoorbeeld, het systeem kan automatisch de temperatuur verlagen zodra je de deur uitgaat en alweer verhogen vóór je terugkomt. Dat voorkomt dat de ketel onnodig moet bijspringen, wat ook wear en tear beperkt. Slimme thermostaten zijn bovendien te koppelen aan weersensoren, zodat het systeem inspeelt op bijvoorbeeld een plotselinge temperatuurdip.
Ook een eenvoudige tijdschakelaar kan al helpen om energieverbruik en kosten te beperken. Door de verwarming na bedtijd uit te schakelen en voor het opstaan weer aan te zetten, hou je het huis comfortabel zonder onnodig lang te stoken. Deze kleine ingrepen maken samen een groot verschil in de jaarlijkse energiekosten en dragen bij aan een duurzame aanpak.
EEN BALANS VINDEN TUSSEN COMFORT EN BESPARING
De kunst van duurzaam verwarmen ligt in het vinden van een balans tussen een comfortabele temperatuur en het minimaliseren van het energieverbruik. Niet iedere woning is gelijk, waardoor de spaarregel om de verwarming uit te zetten bij afwezigheid niet overal voordelig uitpakt. Goed geïsoleerde huizen kunnen hier royaal mee experimenteren, terwijl oudere woningen beter een minimale nachttemperatuur aanhouden.
Daarnaast is het verstandig om je verwarmingsruimte te beperken. Deuren gesloten houden van kamers waar je weinig bent en alleen de ruimtes verwarmen die je daadwerkelijk gebruikt, kan het comfort verhogen en onnodige kosten voorkomen. Kleine aanpassingen zoals gordijnen sluiten ’s avonds en tocht vermijden met strips helpen om warmte vast te houden. Zo krijg je meer grip op je energieverbruik.
Met bewuste keuzes, en door gebruik te maken van de mogelijkheden van moderne technologieën, is het mogelijk om flink te besparen op de verwarmingskosten terwijl het wooncomfort behouden blijft. Dit alles draagt bij aan duurzamer wonen en een lagere energierekening, precies de kern van de spaarregel die soms verrassend anders uitpakt dan verwacht.
