Met de energieprijzen die in 2025 nog steeds torenhoog zijn, zoeken steeds meer mensen naar de juiste tactiek om hun verwarmingskosten te drukken. Een veelvoorkomende vraag is of het verstandiger is om de verwarming ’s nachts helemaal uit te zetten of simpelweg te verlagen. Beide opties lijken besparend, maar er schuilt een verwarmingsfout die juist tot hogere energiekosten kan leiden. Het antwoord is niet eenduidig, want het hangt af van het woningtype, isolatie en het gebruik van slimme thermostaten. Laten we dieper duiken in het energieverbruik, energiebesparing en praktische tips voor een efficiënte verwarmingsstrategie.
DE IMPACT VAN ISOLATIE OP ENERGIEVERBRUIK
De isolatie van een woning is de sleutel tot het begrijpen van de beste manier om de verwarming in te stellen om energiekosten te besparen. Huizen gebouwd vóór 1994 hebben vaak onvoldoende isolatie, waardoor warmte sneller verloren gaat. Dit betekent dat het volledig uitzetten van de verwarming in deze huizen ertoe kan leiden dat het ’s ochtends flink energetisch inspannender wordt om het huis weer op temperatuur te krijgen. Daardoor stijgen de energiekosten onverwacht.
Voor deze oudere woningen is het daarom verstandiger om de thermostaat ’s nachts te verlagen met zo’n 5 tot 7 graden. Dit zorgt voor een basiswarmte, waardoor de ketel minder hard hoeft te werken bij het opstarten. Het is geen ideaal scenario, maar het beperkt de explosie van de energierekening beter dan volledig uitzetten.
Datzelfde principe werkt anders bij goed geïsoleerde huizen, die vooral in de jaren na 1994 en later gebouwd zijn. Deze woningen houden warmte langer vast, waardoor het effectief is om de verwarming ’s nachts juist uit te zetten of op een minimale temperatuur, zoals 15 tot 16 graden, te zetten. Zo wordt onnodig energieverbruik voorkomen, omdat het huis niet snel afkoelt en de energiebesparing wordt gemaximaliseerd.
Om het juiste balanspunt te vinden, is het essentieel inzicht te hebben in de isolatiekwaliteit van je woning. Investeringen in betere isolatie helpen vervolgens ook op lange termijn om de energierekening blijvend omlaag te brengen, terwijl je het comfort verhoogt door warmteverlies aan te pakken.
DE INVLOED VAN VLOERVERWARMING EN DE JUISTE NACHTSTAND
Vloerverwarming is een bijzondere factor binnen de discussie over het verlagen of uitzetten van de verwarming ’s nachts. Omdat deze systemen een trage opwarmtijd hebben, is het minder effectief om ze helemaal uit te schakelen. Ze worden vooral veel gebruikt in goed geïsoleerde huizen of nieuwbouw, waar ze zorgen voor een aangename, constante warmte.
In de praktijk betekent dit dat het verstandig is om de vloerverwarming ’s nachts op een iets hogere temperatuur te houden dan bijvoorbeeld radiatoren. Een temperatuur van ongeveer 17 graden wordt vaak geadviseerd. Dit voorkomt dat het systeem ’s ochtends extra hard moet stoken om de vloeren weer warm te krijgen, wat juist weer tot hogere energiekosten leidt. Het constant houden van een gematigde temperatuur zorgt voor een betere energie-efficiëntie en comfort.
Heb je echter een warmtepomp, dan is het advies weer anders. Warmtepompen leveren het hoogste rendement bij een constante temperatuurvoering. Daardoor is het zelfs energiezuiniger om de vloer op een stabiele instelling te houden dan continu te verlagen of uit te zetten. Voor deze systemen kan een nachtverlaging bovendien leiden tot een hoger energieverbruik omdat het systeem harder moet bijspringen om temperatuurverliezen te compenseren.
Deze verschillen maken het dus belangrijk om je verwarmingssysteem goed te kennen en de thermostaat hier slim op in te stellen. Veel moderne thermostaten en slimme systemen kunnen hiervoor automatisch een programma draaien, gebaseerd op jouw leefritme. Zo bescherm je niet alleen je energieruimte, maar bespaar je ook op de lange termijn.
DE VERWARMINGSFOUT DIE MEEST WORDT GEMAAKT
Een van de meest voorkomende fouten die de energierekening laat exploderen, is het idee dat het beter is om de verwarming aan te laten op een constante temperatuur, vooral ’s nachts. Dit lijkt logisch omdat je het huis alvast warm houdt, zodat je ’s ochtends geen koude start hebt. Maar helaas is dit een misvatting die vaak leidt tot onnodig energieverbruik.
Hoe warmer het huis blijft, hoe meer warmte er telkens verloren gaat via muren, ramen en kieren. Hierdoor stook je eigenlijk voor niets een groot deel van de nacht door. Dit wordt ook wel ‘stoken voor de hele buurt’ genoemd. Het resulteert in onnodige kosten die simpelweg vermeden kunnen worden door de thermostaat te verlagen of zelfs uit te zetten tijdens de uren dat niemand thuis is of slaapt.
Deze verwarmingsfout heeft veel te maken met het gebrek aan inzicht in het gedrag van warmteverlies. De natuurwet die zegt dat warmte altijd naar de koudere kant stroomt – in dit geval naar buiten – geldt vooral voor woningen die niet goed geïsoleerd zijn. Zonder goede isolatie is het effect van deze fout dramatisch, en stijgen de energiekosten sneller dan verwacht.
Verder speelt ook het weer een grote rol. Bij strenge vorst zal het energieverlies groter zijn en kan het juist gunstiger zijn om een minimale temperatuur aan te houden. Maar bij matige winternachten maakt het energiegebruik van een constante verwarming zelden financiële zin.
Het vermijden van deze fout vereist bewust stookgedrag, goede informatie over de woning en het gebruik van een programmeerbare of slimme thermostaat die de temperatuur juist automatisch kan beheren.
SLIMME THERMOSTATEN EN HET OPTIMALE ENERGIEBEHEER
In 2025 zijn slimme thermostaten niet langer een luxe, maar een essentieel hulpmiddel om het energieverbruik te optimaliseren en energiekosten te besparen. Deze apparaten zijn in staat om het verwarmingspatroon nauwkeurig aan te passen aan het dagelijkse ritme van de bewoners, en houden rekening met zowel isolatie- als weersomstandigheden.
Door de verwarming bijvoorbeeld een uur voordat iemand opstaat automatisch aan te zetten, wordt het huis comfortabel warm zonder dat de ketel de hele nacht hoeft te draaien. Dit maximaliseert de kostenbesparing zonder af te doen aan het comfort. Ook bij afwezigheid kan zo efficiënt bespaard worden door de temperatuur te verlagen.
De meeste slimme thermostaten kunnen tegenwoordig ook op afstand bediend worden via apps. Zo kan een gebruiker altijd en overal inspelen op veranderende situaties, zoals onverwacht thuiswerken of een late thuiskomst, waardoor de verwarming nooit onnodig blijft aanstaan.
Een slim ingestelde thermostaat draagt niet alleen bij aan lagere energierekeningen, maar helpt ook om de CO2-uitstoot te verminderen. Door bewuster om te gaan met verwarming, wordt energieverspilling geminimaliseerd, wat een positieve impact heeft op het milieu.
VAN KLEINE GEWOONTES TOT GROTE BESPARINGEN
Energie besparen is meer dan alleen beslissen over het uitzetten of verlagen van de verwarming. Het gaat om een samenspel van meerdere factoren en gedragsveranderingen die samen leiden tot een effectieve energiebesparing. Kleine aanpassingen kunnen op jaarbasis flink wat energie schelen, met een merkbare impact op de energiekosten.
Een voorbeeld daarvan is het bewust verwarmen van alleen de ruimtes waarin je verblijft. Vaak blijft warmte onnodig verloren gaan in logeerkamers of bergingen waar geen verwarming nodig is. Door deze kamers af te sluiten en radiatoren uit te zetten, concentreer je de warmte waar die echt nodig is.
Daarnaast kan het gebruik van tochtstrips bij ramen en deuren, dikke gordijnen en radiatorfolie simpelweg voorkomen dat warmte naar buiten ontsnapt. Dit zijn relatief goedkope maatregelen die een directe verbetering geven in het binnenklimaat en de energierekening.
Verder helpt het om de thermostaat met slechts één graad te verlagen, wat al snel zo’n 6% op de verwarmingskosten kan besparen. Ook het maximaal benutten van gratis zonnewarmte door overdag gordijnen open te houden draagt bij aan lagere energielasten. Samen kunnen deze kleinere gewoonten de zogenoemde verwarmingsfout tegengaan en zorgen dat de energierekening niet onnodig explodeert.
