De discussie over het ’s nachts uitzetten van de verwarming laait steeds opnieuw op, vooral met de voortdurende schommelingen in energiekosten. Veel huishoudens streven ernaar te besparen door hun thermostaat uit te zetten zodra ze naar bed gaan, maar experts waarschuwen dat dit plan soms het tegenovergestelde effect kan hebben. De sleutel tot effectieve energiebesparing ligt in het verstandig omgaan met temperatuurinstellingen én aandacht voor woningisolatie. We duiken dieper in waarom nachtverlaging van de verwarming de voorkeur kan hebben boven volledig uitzetten en welke factoren daarbij een cruciale rol spelen.
NACHTVERLAGING VERSUS VERWARMING UITZETTEN
Het idee om ’s nachts de verwarming uit te zetten lijkt simpel en aantrekkelijk: geen verwarming betekent geen energiegebruik, toch? In werkelijkheid gaat het niet zo zwart-wit. Een woning verliest constant warmte door temperatuurverschillen tussen binnen en buiten. Hoe hoger het verschil, hoe harder het huis warmte verliest. Wanneer de verwarming continu aan blijft staan op een hoge temperatuur, zoals 20 graden, gaat er daardoor veel warmte verloren. Het volledig uitzetten van de verwarming voorkomt weliswaar energiegebruik tijdens de nacht, maar de woning koelt dan sterk af. Hierdoor moet het verwarmingssysteem de volgende ochtend veel harder werken om het weer aangenaam warm te krijgen, wat soms leidt tot een hoger energieverbruik dan wanneer de thermostaat ’s nachts lager was gezet.
Energie-experts, waaronder Annelies Visser van Milieu Centraal, adviseren daarom om niet volledig uit te zetten, maar de temperatuur een stapje terug te zetten. Een richttemperatuur van ongeveer 15 graden tijdens de nacht is een goede balans tussen comfort en energiebesparing. Dit voorkomt dat het huis onnodig diep afkoelt en beperkt het energieverlies door temperatuurschommelingen. Onvoldoende ventilatie kan hierbij overigens wel leiden tot vochtproblemen en schimmel, maar dat komt voornamelijk door structurele vochtproblemen en niet door gemiddelde nachtverlagingen van een paar graden.
Wie langere tijd afwezig is, bijvoorbeeld een weekendje weg, kan de thermostaat gerust nog wat lager zetten, rond de 10 graden. Dat beschermt de woning tegen kou en vocht zonder onnodig energie te verspillen. Het simpele advies is daarmee duidelijk: de verwarming ’s nachts verlagen helpt het meest bij het besparen van energiekosten, terwijl uitzetten soms juist duurder kan uitvallen.
INVLOED VAN ISOLATIE OP ENERGIEVERBRUIK EN VERWARMING
De mate van isolatie is een bepalende factor bij het effect van nachtverlaging of het uitzetten van de verwarming. Oudere huizen, vooral woningen gebouwd voor 1994, zijn doorgaans minder goed geïsoleerd. Door de slechte isolatie koelt zo’n woning snel af, waardoor warmteverlies groter is en het terug opwarmen meer energie kost. Toch geeft het terugdraaien van de thermostaat in deze woningen nog steeds een flinke besparing, omdat het voorkomen van onnodig stoken ’s nachts met grote temperatuurverschillen belangrijker is dan het warm houden op een constante temperatuur.
Voor goed geïsoleerde huizen, akelig genoeg steeds vaker het geval bij nieuwbouwwoningen na 1994, geldt een subtieler advies. Deze woningen behouden langer warmte, waardoor de temperatuur langzamer daalt. Nachtverlaging van slechts 2 tot 4 graden volstaat dan meestal, ook om het comfort te waarborgen. In uitzonderlijk geïsoleerde woningen, met bijvoorbeeld warmteterugwinning en vloerverwarming op een warmtepomp, is nachtverlaging nauwelijks winstgevend en kunnen systemen juist efficiënter werken bij een constante lage temperatuur. Dit bevestigt dat het type en de isolatiestatus van de woning het energieverbruik sterk bepalen.Lees hier meer over effectief besparen met de verwarming.
De isolatie beïnvloedt ook het vochtgehalte in huis. Bij onvoldoende ventilatie en te lage temperaturen kan condensatie ontstaan, wat de kans op schimmels vergroot. Regelmatig ventileren is daarmee essentieel om een gezonde luchtvochtigheid te behouden, vooral bij temperatuurveranderingen tijdens de nacht.
SPECIFIEKE AANPASSINGEN VOOR VLOERVERWARMING EN WARMTEPOMP
Huishoudens die beschikken over vloerverwarming of een warmtepomp moeten rekening houden met een aangepast advies over de temperatuurverlaging ’s nachts. Deze systemen reageren namelijk langzamer op temperatuurveranderingen dan traditionele radiatoren. Daarom is het efficiëntieverlies bij een te grote nachtverlaging groter. Bij vloerverwarming of warmtepompen wordt aanbevolen om de temperatuur ’s nachts slechts 1 tot 2 graden te verlagen ten opzichte van de dagtemperatuur. Zo zorgt het systeem voor een stabiele warmteafgifte zonder overmatige piekbelastingen.
Bij een volledig elektrische warmtepomp is het beter om de temperatuur constant laag te houden, want het dagelijks opnieuw opwarmen kost relatief veel energie. Het voorkomen van temperatuurschommelingen vergroot het rendement en bespaart kosten op de lange termijn.Ontdek aanvullende tips voor warmtepompgebruik. In goed geïsoleerde woningen met warmtepomp en warmteterugwinning levert een nachtverlaging bovendien nauwelijks energiebesparing op. Bewoners hoeven dus niet bang te zijn dat het uitzetten van de verwarming in deze situaties tot financiële voordelen leidt; het kan juist zonde zijn.
Een belangrijk advies blijft om niet zomaar het algemene bespaaradvies toe te passen zonder rekening te houden met het type verwarmingssysteem, want elk huis heeft zijn eigen dynamiek en comfortbehoefte.
EENVOUDIGE HUIS-TUIN-KOEKEN TIPS VOOR WARMTE-BESPARING
Naast het juist instellen van de thermostaat zijn er praktische maatregelen die direct bijdragen aan een lager energieverbruik. Zo helpt het plaatsen van radiatorfolie achter de verwarmingsradiatoren om warmte die anders in de muur zou verdwijnen, terug te kaatsen in de kamer. Ook gordijnen spelen een onderschatte rol: wanneer gordijnen over radiatoren hangen, blokkeren zij de warmte richting leefruimte. Daarom is het beter om gordijnen niet voor de verwarming te laten hangen of om tijdens warme uren licht te openen.
Vervuilde radiatoren geven minder warmte af. Regelmatig stofvrij maken van radiatoren helpt het systeem efficiënter te verwarmen en voorkomt onnodig energiegebruik. Volgens energie-experts levert zo’n simpele aanpassing al een merkbare besparing op.Lees hier hoe schone radiatoren bijdragen aan een lager energieverbruik.
Een slimme luchtaanpak kan ook tocht verminderen. Een simpele raamhandeling zoals het iets kierzetten op strategische momenten zorgt voor een frisse luchtcirculatie zonder onnodig warmteverlies.Meer weten over tocht en ventilatie? Op deze manier blijft het binnenklimaat gezond, terwijl energiekosten beperkt blijven.
ECONOMISCHE EN MILIEUTECHNISCHE IMPACT VAN NACHTVERLAGING
Met energiekosten die blijven stijgen, wil elke bewoner zijn kosten zoveel mogelijk verlagen zonder comfort in te leveren. Uit berekeningen blijkt dat het verlagen van de thermostaat ’s nachts van 20 naar 15 graden in een gemiddeld Nederlands huis honderden euro’s kan besparen op jaarbasis. Voor minder goed geïsoleerde woningen kan de besparing oplopen tot ongeveer 400 m³ gas per jaar, wat bij een gemiddelde gasprijs van 1,42 euro al snel bijna 670 euro scheelt.
Deze besparing vertaalt zich niet alleen in een lagere energierekening, maar ook in een verkleining van de ecologische voetafdruk. Minder gasverbruik betekent minder uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen, wat bijdraagt aan nationale klimaatdoelstellingen. Door enkele eenvoudige aanpassingen te combineren, zoals nachtverlaging, radiatorfolie en goed ventileren, kan een huishouden aanzienlijk minder energie verspillen. Het juiste verwarmingsgedrag draagt zo bij aan zowel de portemonnee als het milieu.
Evenwel waarschuwen experts dat overtuigingen zoals ‘de verwarming uitzetten bespaart altijd geld’ niet meer van deze tijd zijn. Slimme aanpassingen, toegespitst op het type verwarming, isolatie en leefpatroon in huis, vormen de beste route naar duurzame besparing.Lees waarom slimme verwarmingsinstallaties het verschil maken.
Verder informeren deskundigen over het voorkomen van onnodig energieverbruik, zoals het goed onderhouden van filters en installaties. Dat draagt bij aan een effectieve werking van je verwarmingssysteem, waardoor slecht geïsoleerde woningen nog beter presteren, en goed geïsoleerde huizen helemaal efficiënt blijven.
